Lagen van betekenis voor de zandstrooister / en voor de toeschouwer
Lees eerst nog eens wat Dr. J. Weyns in "Kempische zandtekeningen" schrijft over de Betekenis in 't Volksleven.
Welke betekenis had en heeft het strooien van deze lijnpatronen voor onze boerinnen, Tamilvrouwen, Tchokwe en Vanuata-stamleden, en voor de oorspronkelijke "uitvinders" waar deze tradities uit voortspruiten, en die langs een andere weg ook tot uiting kwamen in de historische vlechtbandkunst in allerlei culturen wereldwijd?
De zin van deze kunst hangt samen met de ingesteldheid, de mentaliteit van de uitvoerster, ook voor wie nu dit "eenvoudige, bescheiden" spel wil spelen.
⦁ Beleving, voelen :
genot om zelf iets mooi te scheppen, plezier in het voorbereiden en uitvoeren,
het resultaat geeft voldoening, fierheid;
de strooister voelt zich beloond met haar toenemende tekenvaardigheid
⦁ Denken : Geometrisch patroon
planning, schikken in de omgeving (kamer, ...), zich het totaalbeeld voorstellen,
regelmatig puntenrij of rooster uitzetten (een strak stramien als geheugensteun); daartussen volgens een vaste wetmatige procedure bewegen, spiegelbeeldige-, draai-, en schuif-symmetrie scheppen, constructie regels bedenken,
ontwaken van het meetkundig denken, een regelmatig (naar lichaamsmaten, zoals vingerspanwijdte) puntenrooster.
uitvoering : (ideaal is:) één doorgaande beweging, vooruitzien waar en hoe de beweging naartoe gaat, tot een sluitende figuur.
De strooisters ontwikkelen (fysiek en mentaal) gevoel en vermogen tot ordenen, harmoniseren, evenwicht en symmetrie. Abstract denken en voorstellen.
⦁ Handelen, doen, willen : proces van het maken.
vloeiend stromen tussen starre bakens, ritmisch tussen onder/boven, links/rechts,
vorig spoor verbeteren, streven naar vervolmaking;
oefenen van bewegingsverloop, vormgeving, regelmaat, evenwicht, symmetrie
rustig, ongehaast en beheerst, geduldig uitvoeren (géén competitie)
Intiem (geconcentreerd, meditatief) of voor toeschouwer (familie, vreemden),
oog - hand - coördinatie vloeiende arm-,pols-, handgebaar (bewegingsorgaan)
⦁ Sociaal : effect op de toeschouwer, bezoeker
oproepen van positiviteit vanuit de buitenwereld (Schots,Tamil)
begeleid met een verhaal, een proces (Kolam en Nitus)
⦁ Mystieke betekenis, alleen voor ingewijden : "sacred sandroing" (Nitus) symboliseren en vastleggen van rituelen en mythologiën
Oorsprong van de "Ars Lineandi" (lijnkunst en vlechtbanden) in Mysteriescholen.
⦁ Tijdelijke kunst:
Het bewegend uitvoeren van de tekening is belangrijk, meer dan het resultaat, dan de zandtekening die verdwijnt met de tijd.
Het bestendigen en vastleggen van de creatie is iets anders dan wat hier beschreven wordt. Natuurlijk wil je blijven genieten van je werk. Maar de dynamiek van het uitvoeren, dat is verdwenen. Hang je zo een tekening bijvoorbeeld in je kamer aan de muur, dan moet je opnieuw de beweging navolgen (met je hand of ogen) om iets van het wezenlijke te beleven.
⦁ Niet alleen maar ornament
Anders verliest het beeld zijn "werking" en reduceert het ontwerp tot alleen maar ornament, versiering. Dat is ook wel goed natuurlijk, maar is niet hetzelfde.
⦁ Geen voorstellende kunst
Vanuit het tekenen van een golf kan spontaan een wijnrank of bloemmotief ontstaan. Ook daar is niets op tegen, zolang men zich maar bewust blijft dat dit Niet bij de traditie en oorsprong van de hier besproken kunst hoort.
Betekenis voor de toeschouwer:
waardering voor schoonheidiets moois maakt blij
bewondering voor de vaardigheid
zien van het resultaat of
na-bewegen en (mee)beleven
herkenning van het meetkundige
en het levendige,
eenheid van het resultaat
proces aanschouwen